Rozwój wzroku u dziecka.

Rodzicu, Twoja rola w dojrzewaniu narządu wzroku dziecka jest ogromna! Dostarczając systematycznie bodźców, stymulujących rozwój percepcji wzrokowej, sprawisz, że jego wzrok będzie rozwijał się prawidłowo. Do 12. miesiąca zachodzą znaczne zmiany rozwojowe w korze wzrokowej, które przebiegają z jeszcze większą intensywnością pomiędzy 1. a 2. rokiem życia.  To bardzo ważny, a może wręcz najważniejszy okres w rozwoju prawidłowego widzenia Twojego dziecka!

Czy robisz codziennie coś dla swoich oczu? Czy uczysz dzieci od małego, w jaki sposób dbać o wzrok?  Dobre nawyki mogą zdziałać cuda i uchronić w przyszłości przed najróżniejszymi dolegliwościami wzrokowymi. Organizm jest jak maszyna, która zaczyna szwankować, gdy jeden z elementów „nie działa” prawidłowo. Słaby wzrok wiąże się często z bólami głowy i karku oraz tendencją do nadpobudliwości. Na co dzień pracujesz na swoje zdrowie i czy tego chcesz, czy nie – już zawczasu należy zacząć myśleć o swoim wzroku i stosować się do pewnych reguł, które uchronią Twoje dziecko przed przewlekłymi dolegliwościami. Dotyczy to również narządu wzroku, który jest wyjątkowo narażony na działanie czynników wewnętrznych (pochodzących z organizmu) i zewnętrznych (z otoczenia).

Czym jest wrażliwość sensoryczna?

Natura obdarzyła nas w 7 zmysłów (zmysł: wzroku, węchu, smaku, słuchu i dotyku). W chwili, gdy maluch ma do czynienia z coraz większą ilością bodźców zewnętrznych, zaczyna się ich kształtowanie. Za pomocą wzroku przede wszystkim poznajemy świat i uczymy się go. Większość wiedzy, którą przyswajamy bazuje na pamięci wzrokowej.

Zwłaszcza dzieci odbierają świat poprzez zmysły, głównie właśnie poprzez wzrok. Istnieje taka metoda badawcza tj. organoleptyka. Dany obiekt badany jest za pomocą zmysłów. Gdy wszystkie ze sobą współpracują, to łatwiej jest zbadać dany obiekt. Naturalna umiejętność do analizy sensorycznej u każdego wykształca się w różnym stopniu i na różnych etapach życia. Kiedy wszystkie zmysły współpracują ze sobą bez żadnego „zakłócenia”, to docierające do nich wrażenia są intensywne i sygnały, które odbiera mózg są przez niego „rejestrowane”.  Bardzo ważna jest tzw. wrażliwość sensoryczna, którą bardzo często rozwija się nawet u niespełna kilkumiesięcznych dzieci. Dzieci wraz z dorastaniem zaczynają używać kilku zmysłów jednocześnie.

Wzrok dzieci do 7. roku życia rozwija się bardzo dynamicznie

„Nie widzę dokładnie tego, co jest na wprost mnie… Mamo, jesteś jakaś taka niewyraźna!”  

Kiedy dziecko przychodzi na świat, to wzrok jest jego najsłabiej rozwiniętym zmysłem. Maluch widzi peryferyjnie – to znaczy, że to, co na krańcach widzianego obrazu jest wyraźne, a centrum – rozmazane, jakby zasnute mgłą. Przedmioty, które znajdują się blisko zlewają się w jedną całość. UWAGA! Dlatego tak ważne jest, aby pamiętać o zachowaniu odpowiedniej odległości, gdy pokazujecie dziecku biało-czarne karty kontrastowe – tj. 20 – 30 centymetrów.  

W dodatku maluch nie rozróżnia kolorów, ma problem z dostrzeganiem głębi i skupieniem uwagi na poruszających się osobach, przedmiotach.

W pierwszym miesiącu życia jego uwagę przyciągną wyraźnie zarysowane przedmioty, nie zbyt małe, najlepiej w biało-czarne wzory. Możesz stymulować rozwój percepcji wzrokowej u noworodka, umieszczając kontrastowe zawieszki, karty edukacyjne i kontrastowe obok łóżeczka, ale nie nad głową malucha (ze względu na to, że widzi peryferyjnie). Wszystko co otacza niemowlaka powinno być wyraziste, ale nie pstrokate.

Wzrok Twojego dziecka w 2. – 3. miesiącu życia

„O, zaczynam wodzić wzrokiem za poruszającymi się rzeczami, osobami! I to bardziej świadomie!”

Noworodek zaczyna odwracać głowę w kierunku jasnego światła. W porównaniu do osoby dorosłej ma trzydziestokrotnie mniejszą ostrość widzenia, ale z dnia na dzień wzrok noworodka doskonali się i wykształcają się nowe zdolności wzrokowe.

Dziecko, leżąc płasko na brzuchu, zaczyna lekko podnosić głowę (zadziera ją do góry). To dobry moment, aby ustawić przed nim kontrastowe książeczki lub karty z wyraźnymi kształtami – to zmobilizuje go do odruchowego zadzierania głowy. Wzmocni w ten sposób nie tylko mięśnie, ale pobudzany będzie jego wzrok.

 

W 4. – 5. miesiącu życia zauważysz, że dziecko zaczyna oglądać własne dłonie, wyciągać rączki do zabawek i zwracać uwagę na nieco bardziej skomplikowanych kształtach i jaskrawych kolorach. Skupia uwagę na przedmioty, które poruszają się „po łuku” w odległości ok. 30 centymetrów od twarzy. To jest dobry moment, aby pojawiły się nad kołyską zawieszki np. spirala, karuzela, szachownica, czy krąg z podczepionymi maskotkami. Zawsze, gdy podejdziesz do kołyski, zbliż nieco zawieszkę do malca, po czym oddal ją. W trakcie tej czynności mów i uśmiechaj się do dziecka, nie trać kontaktu z nim.

„Ojej! Mama do mnie macha. Moja zabawka wypadła z wózka, leży na ziemi…”

Półroczne dziecko zaczyna z coraz większą ciekawością przyglądać się przedmiotom i otaczającemu światu. To, co dzieje się w pobliżu wyjątkowo przykuwa jego uwagę. Zmienia się i poszerza perspektywa widzenia. Gdy maluch siedzi, obserwując wszystko dookoła, to kształtuje się jego koordynacja ręka-oko – zaczyna chwytać zabawki. Teraz można dawać maluchowi przedmioty, które zajmą jego ręce – duże i najlepiej miękkie, wykonane z przyjemnych w dotyku materiałów i tworzyw. 6. – 8. miesięczne dziecko zazwyczaj zaczyna pełzać, czworakować. Możesz to świetnie wykorzystać do tego, aby nadal rozwijać jego umiejętności wzrokowe – rozstaw na podłodze w zasięgu jego wzroku różne kontrastowe obrazki. W ten sposób zachęcisz dziecko do tego, aby się przemieszczało i jednocześnie będzie doskonaliło swoją koordynację ruchową, wzmacniało mięśnie.

9. – 12. miesiąc

Teraz nastąpił okres, gdy Twój mały odkrywca staje się coraz bardziej ciekawski. Wszystkie zmysły bardzo intensywnie odbierają bodźce zewnętrzne i przez to świat staje się bardziej dostępny dla dziecka. Bardzo istotne jest, aby stworzyć dla malucha bezpieczne i przyjazne środowisko, które będzie pobudzało jego zmysły. To zmobilizuje go do tego, aby ich używać!

Najważniejszy jest kontakt z bliskimi, ponieważ wspólne zabawy umacniają więź i stymulują prawidłowy rozwój. Niemowlę dostrzega szczegóły, przygląda się wszystkiemu bardziej uważnie. Nasłuchuje i rozpoznaje wyrażenia dźwiękonaśladowcze.

Warto wtedy zacząć naśladować odgłosy zwierząt, pojazdów i jednocześnie pokazywać je na kartach edukacyjnych.

UWAGA! W trakcie rozwoju wzroku Twojego dziecka możesz dostrzec pewnie niepokojące symptomy np. lekko uciekające oczko.

Czym jest „uciekające oczko”?

Gdy zauważysz, że jedno z oczu Twojego dziecka lekko ucieka na bok – w lewo, czy w prawo, to nie zwlekaj z umówieniem wizyty u lekarza okulisty i dyplomowanego ortoptysty. To może być zez! Ta niedomoga opóźnia rozwój, ponieważ dziecko ma problem z rozpoznawaniem kształtów, chwytaniem zabawek, raczkowaniem, chodzeniem. Nie jest w stanie prawidłowo ocenić odległości. Może również obijać się o napotkane po drodze przedmioty.

Jaka może być przyczyna zeza?

Najczęściej przyczyną zeza jest wada refrakcji, nieprawidłowa praca mięśni poruszających gałki oczne. Bardzo często udział w rozwoju zeza mają też choroby oczu, układu nerwowego oraz czynniki genetyczne. Choroba zezowa polega na nierównoległym ustawieniu gałek ocznych. Gdy maluch patrzy na przedmiot, to tylko jedno oko ustawia się prawidłowo, a drugie lekko „odchyla się” pod kątem do osi optycznej.

 

Typowe objawy przy chorobie zezowej

Oko zwraca się w kierunku nosa lub policzka, gdy dziecko patrzy na wprost. Obraz jest rozmazany, bywa też podwójny, gdyż zezowanie utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia wykształcenie się tzw. fuzji – procesu, który umożliwia złączenie dwóch obrazów odbieranych przez oczy w jeden.

Źródło: Multimedialna Encyklopedia Człowieka, 2001

<c/enter>

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Carrot juice on wooden table