Krótka charakterystyka wybranych chorób oczu wykrywanych dzięki przeprowadzeniu badań przesiewowych:
1. Zez
Zez polega na nieprawidłowym ustawieniu gałek ocznych w pozycji spoczynkowej – osie wzrokowe obu oczu nie są skierowane równocześnie w tym samym kierunku. Typowe dla zeza jest odchylenie i zaburzenie widzenia obuocznego, a w konsekwencji widzenia stereoskopowego.
W oku z zezem dochodzi do powstania nieprawidłowej fiksacji i niedowidzenia. Stopień niedowidzenia zależy od wieku, w którym pojawił się zez. Im wcześniej wystąpi zez, tym niedowidzenie jest większe. Gdy leczenie zeza zostanie wdrożone we wczesnych latach życia dziecka, to w oku zezującym możliwe jest uzyskanie dobrej ostrości wzroku.
Tę nieprawidłowość aparatu wzrokowego klasyfikuje się ze względu na kierunek odchylenia gałki ocznej. Rozróżnia się zez pozorny, zez ukryty, zez jawny towarzyszący oraz zez porażenny. Do diagnostyki zeza wykorzystywany jest test odblasków rogówkowych, test zasłaniania i test Brücknera.
WAŻNE! Dziecko z zezem ma zaburzone widzenie obuoczne – stereoskopowe, dlatego może mieć problemy z czynnościami codziennymi, postępami w nauce, skupieniem, aktywnością fizyczną, a w wieku dorosłym z wykonywaniem wielu zawodów.
2. Niedowidzenie (ambliopia)
Niedowidzenie to stan obniżenia ostrości wzroku (bez organicznej przyczyny patologicznej lub ze współistniejącą przyczyną organiczną), który rozwija się w następstwie niedostatecznej stymulacji wzrokowej jednego lub obu oczu w okresie rozwoju procesu widzenia. Ambliopia występuje, gdy istnieje obniżenie ostrości wzroku przynajmniej o dwa rzędy na tablicy do badania ostrości wzroku. Przystosowanie do ciemności i poczucie barw nie zmieniają się przy niedowidzeniu, zaburzeniu ulega natomiast widzenie kształtów. Mimo, że przyczyną niedowidzenia są choroby okulistyczne, to rozwija się ono w obrębie ośrodków wzrokowych kory mózgu.
WAŻNE! Niedowidzenie wykrywa się w badaniu ostrości widzenia lub za pomocą testów przesiewowych przeznaczonych do oceny czynników sprzyjających niedowidzeniu, do których należą: anizometropia, duże wady refrakcji i zez.
Ujawnia się w ciągu pierwszej dekady życia i zazwyczaj nie ulega pogorszeniu. Nieleczone niedowidzenie prowadzi do trwałych zaburzeń widzenia. Przyczyny niedowidzenia: zez, wady refrakcji (nadwzroczność, krótkowzroczność, różnowzroczność, niezborność tj. astygmatyzm), zaćma i inne przyczyny z powodu braku bodźców (okluzja, organiczne uszkodzenia).
WAŻNE! Zez najczęściej powoduje niedowidzenie.
3. Wady refrakcji
Do wad refrakcji należą: krótkowzroczność, nadwzroczność oraz niezborność (astygmatyzm), którym często w przypadku nieskorygowania towarzyszy zez. Wada refrakcji oka sprawia, że jego układ optyczny nie skupia na siatkówce równoległej wiązki promieni. Przy różnowzroczności jest największe prawdopodobieństwo wystąpienia istotnego klinicznie niedowidzenia.
U wielu dzieci diagnozowane są także złożone wady refrakcji np. jednoczesne występowanie krótkowzroczności i niezborności lub nadwzroczności i niezborności.
ZAPAMIĘTAJ! Noworodek rodzi się z wadą: +/- 2 dioptrii, która w trakcie prawidłowego rozwoju gałki ocznej i procesu widzenia samoistnie koryguje się do 0. U niemowląt w 75% stwierdza się tzw. nadwzroczność fizjologiczną, wynikającą z niewielkiej długości gałki ocznej.
Nadwzroczność może postępować do 6 roku życia, stabilizuje się w wieku 6-8 lat, a po 8 roku życia zaczyna maleć. W nadwzroczności u dzieci często występuje zbieżne ustawienie gałek ocznych, które jest przyczyną powstawania zeza zbieżnego akomodacyjnego.
Krótkowzroczność rozwija się u dzieci najczęściej pomiędzy 7-12 rokiem życia, czyli w okresie, gdy dziecko zacznie uczęszczać do szkoły podstawowej. Nazywana bywa krótkowzrocznością szkolną.
Przy astygmatyzmie z powodu nierównej krzywizny powierzchni rogówki lub soczewki promienie światła nie są jednakowo załamywane. W skutek tego, występuje nieostre widzenie. Astygmatyzm często towarzyszy krótkowzroczności lub nadwzroczności oraz zdiagnozowanemu zezowi. Duże wartości astygmatyzmu przyczyniają się do zaburzenia widzenia z bliska i z daleka, co sprzyja rozwojowi niedowidzenia obustronnie (w obu oczach).
WAŻNE! Nieskorygowany astygmatyzm przyczynia się u dziecka do problemów z utrzymaniem równowagi oraz z oceną odległości, co wpływa na obniżenie koordynacji wzrokowo-ruchowej. Tym samym utrudnia dziecku pisanie i czytanie.
Przy różnowzroczności dochodzi do różnicy refrakcji między jednym a drugim okiem (inaczej mówiąc: występuje różnica w rodzaju wad wzroku bądź duża różnica w wielkości tej samej wady w obu oczach), która przyczynia się do niedowidzenia. Nie ma natomiast widocznych nieprawidłowości w wyglądzie zewnętrznym dziecka. W oku z większą wadą refrakcji rozwija się zazwyczaj niedowidzenie. Różnowzroczność (anizometropia) jest obok zeza najczęstszą przyczyną rozwoju niedowidzenia u dzieci.
U dzieci z dużymi wadami refrakcji w obu oczach, które w odpowiednim czasie nie zostały skorygowane poprzez zastosowanie korekcji okularowej, może się rozwinąć niedowidzenie obustronne. Taka sytuacja jest bardzo częsta w przypadku dużej różnicy wady refrakcji między oczami nadwzrocznymi lub w przypadku występowania wysokiej nadwzroczności i krótkowzroczności.
W sytuacji, gdy pacjent ma zaćmę, to brak bodźców stymulujących dane oko (z zaćmą) może doprowadzić do poważnego niedowidzenia.
4. Retinoblastoma – Siatkówczak
Siatkówczak to najczęściej występujący wewnątrzgałkowy nowotwór złośliwy u dzieci. Zazwyczaj diagnozuje się go u dzieci przed ukończeniem 3. roku życia. Jest dziedziczny, dlatego szybkie rozpoznanie jest kluczowe i wczesne wdrożenie leczenia daje szanse na całkowite wyleczenie. Podstawowym badaniem przesiewowym, które pozwala na rozpoznanie siatkówczaka jest sprawdzenie obecności czerwonego refleksu w obu oczach. Gdy wystąpi nieprawidłowy, białawy odblask źreniczny tzw. leukokoria (z gr. biała źrenica), to mamy do czynienia z siatkówczakiem. Obecność czerwonego refleksu powinno się oceniać w czasie każdej wizyty w poradni pediatrycznej, gabinecie okulistycznym, a nie tylko podczas pobytu na oddziale noworodkowym, ponieważ siatkówczak i zaćma rozwijają się również w późniejszym okresie niemowlęcym.
Innym, charakterystycznym objawem siatkówczaka jest zez. Każdy mały pacjent ze stwierdzonym zezem jest badany pod kątem obecności czerwonego odblasku w obu oczach.
Rola jaką odgrywają przesiewowe badania wzroku u dzieci w wieku przedszkolnym jest nieoceniona – między innymi dlatego, że zwiększają szansę na wykrycie siatkówczaka, jeśli nie został on w porę zdiagnozowany tj. w wieku do 3 lat. Wiele dzieci z siatkówczakiem lub zaćmą dziecięcą trafia do okulisty zbyt późno, dlatego tak ważne i potrzebne jest wdrożenie ogólnopolskiego programu badań przesiewowych wzroku. Wczesne jego wykrycie zwiększa szansę na zachowanie gałki ocznej. Zdarza się, że białe lub żółte zabarwienie źrenicy jest widoczne na zdjęciach robionych przy użyciu lampy błyskowej (z fleszem). Nieświadomi rodzice lub opiekunowie nie zwracają uwagi na to i nie zgłaszają objawu pediatrze, czy okuliście. W przypadku wystąpienia takiego objawu należy niezwłocznie udać się z dzieckiem do okulisty!
Drodzy Rodzice, zapraszamy do naszych gabinetów na wizytę okulistyczną, diagnozę ortoptyczną oraz na ćwiczenia ortoptyczne i pleoptyczne.
Informacje o wolnych terminach wizyt uzyskacie pod nr tel.: 22 266 09 95 w godzinach 14:00-20:00 lub pisząc do nas na adres: biuro@zobaczycjutro.org.
Źródła:
www.mp.pl
„WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU U DZIECI W WIEKU 5 LAT“
Najnowsze komentarze